Başbakan, “Kulüplerin şirketleşmesine sıcak bakmıyorum” ile ne kastetti?

2-3 Kasım günü yapılan Fenerbahçe Kongresinde Başkan Aziz Yıldırım yaptığı basın toplantısında bazı vaatlerde bulundu, bunlardan en ilgi çekici olanı Fenerbahçe adına bir banka kurma projesiydi:

Aziz Yıldırım: “Banka kurma planımız da var. Dev finans şirketleriyle görüşüyoruz. Fenerbahçe adına bir banka kurma çalışmalarımız sürüyor. Belki tek bir şubeyle başlayabiliriz”

Ardından yapılan seçimi kazanan Aziz Yıldırım’a cevap  AKP’nin Kızılcahamam kampında bizzat Başbakan’dan geldi: “500 milyon dolar borcun var, banka kuracağım diyorsun” 

Başbakan Erdoğan, bir başka soru üzerine Fenerbahçe Spor Kulübü Başkanı Aziz Yıldırım’a da tepki gösterdi. Yıldırım’ın, ‘Fenerbank’ projesinin gerçekçi olmadığını dile getirerek, “Kulüplerin şirketleşmesine sıcak bakmıyorum. Beş yüz milyon dolar borcun var, banka kuracaksın. Bunun için izin verecek kurumlar belli. Ayrıca sanki Çevre Bakanı elindeymiş, her izin elindeymiş gibi söz veriyor. ‘Şuraya şunu yapacağım, AVM yapacağım’ demek doğru değil.” şeklinde konuştu. Futbolcuların aldığı rakamlara da tepki gösteren Erdoğan, “Rakamlar çok uçuk. Basına yansıyan paralar var ama kayıtlarda bu yok. Bu terazi bu kadar sıkleti çekmez.” dedi.

Futbol-Siyaset-Spor Ekonomisi gündemi hareketlenebilir

Aslında Başbakan’ın sözlerini biraz geriye giderek başka olaylarla birleştirince önümüzdeki günlerin futbol-siyaset-spor ekonomisi açısından hareketli geçeceğini kestirmek mümkün, ancak öncelikle Başbakan’ın kastettiği ne olabilir, onu yorumlayalım. Bunu da Fenerbank cümlesinden çok, “Kulüplerin şirketleşmesine sıcak bakmıyorum” cümlesinden yola çıkarak yapalım. Başbakan burada iki şey kastetmiş olabilir:

-          Futbol kulüplerinin şirket kurmasına (banka ya da AVM işletmeciliği, enerji santrali (TS) vs.)

-          Futbol kulüplerinin halka açık şirketler olmasına

Fenerbank ile kastedilen bir tür sanal banka olabilir, gerçek banka lisansı alınması mümkün değil

İlk varsayımdan gidersek Başbakan’ın banka kurulma fikrine karşı olmasını anlamak gayet mümkün, daha doğrusu futbol kulüplerinin banka kurması çok mümkün gözükmüyor. Sermaye şartını bir tarafa bırakın, sahiplik sorunu, yeni lisans verilmemesi, sektörün hassasiyeti gibi nedenlerle. Bu konuda güzel bir analiz Habertürk Gazetesinde Rahim Ak tarafından yapılmış, linkini aktaralım: Fenerbank işi hayal olur! Öte yandan Fenerbahçe’nin, özelinde Aziz Yıldırım’ın da banka derken klasik anlamda bir bankadan bahsetmediğini de düşünüyoruz. Daha önce de basına yansıyan bazı haberlerde, Fenerbahçe’nin aslında bir finansal kurumla işbirliğinin kastedildiğini düşünüyoruz, geçen sene sonuna doğru basına yayılan haberlerde de bunun  bir bir ‘virtual wallet’ (online bankacılık ve para yönetimi), yani sanal bir banka olduğu kastediliyordu. Örneğin enpara.com benzeri, arkasında bir banka olan, ve Fenerbahçe markasını kullanan bir tür sanal banka.

Başbakan’ın tepkisi kulüplerin halka açık olmasına ve yatırımcıların sürekli para kaybetmesine mi?

Bilindiği gibi:

-          Futbol kulüplerinin sadece gelir yaratan modellerle (BJKAS hariç)  halka açılmaları ve sonradan giderleri içeren şirketlerle birleşerek ciddi zararlar eden kurumlar haline gelmeleri

-          Çok ciddi eksi özsermayeye sahip olmaları (FENER hariç) ve teknik iflas durumunda olmaları

-          Yatırımcıların çok ciddi zararlar elde etmeleri

-          Bedelli sermaye artırımları (BJKAS ve GSRAY) ile yatırımcılardan nakit çekmeleri

-          GSRAY, BJKAS ve FENER halka açıklık oranlarının hisse satışı yoluyla artması

-          Borsa Istanbul tarafından aldıkları uyarılar

-          Şike davası

-          Halka açık şirketlerle, hakim ortak olan kulüpler arasında yaşanan borç-alacak işlemleri konusunda SPK ve BIST tarafından uyarılmaları

-          SPK’nın GSRAY yöneticilerine verdiği cezalar ve FENER yöneticilerinden istediği savunma

-          SPK’nın GSRAY sermaye artırımının ardından yapmak durumunda kaldığı ve yatırımcıya ayrılma hakkı veren düzenlemeler (daha doğrusu düzenlemeye neden olan gelişmeler)

-          Yatırımcıların futbol şirketlerine açtığı çok sayıda dava (GSRAY)

gibi gelişmeler  sonrasında futbol şirketlerinin hisseleri çok ciddi değer kaybettiler. Demirören yönetiminden sonra toparlanan BJKAS 3 temmuz’dan bu yana %42 değer kaybederken, GSRAY’daki değer kaybı %75.3’ü buldu. FENER %53, TSPOR ise %67 değer kaybetti. Elbette borsada kötü yönetilen şirketlerin yatırımcıları para kaybedebilirler, ama burada bahsedilen sermaye piyasasının ruhuna aykırı davranışlar ya da şirket modelleri nedeniyle oluşan kayıplar. 

Futbol Hisse Performansları

Kulüpler borsa kotundan çıkarılabilirler mi?

26 Eylül’de kulüplere BIST’dan gelen uyarılar, aynı gün Suat Kılıç’ın yaptığı açıklama, SPK’nın düzenlemeleri  ve Başbakan’ın  “Kulüplerin şirketleşmesine sıcak bakmıyorum” açıklaması birleştirilince spor ekonomisi gündemini sıcak  günler bekliyor olabilir, olasılıklardan birisi de kulüplerin borsa kotundan çıkarılmaları olabilir mi

 Bunun yolları neler olabilir, onu daha sonra tartışalım. Suat Kılıç’ın açıklamalarının bir özeti aşağıda:

Suat Kılıç, Kulüpler Yasası'nın durumuyla ilgili yöneltilen bir soruyu ise "Kulüpler Yasası rafa kalkmaz. O yasa, Türkiye'nin ihtiyacı. Bugün çıkarsak da çıkarmasak da o yasa rafa kalkmaz. Türk futbolunun kurtuluşu Kulüpler Yasası'nın çıkmasına bağlıdır. Aksi takdirde zaten UEFA finansal fair play kritelerleri doğrultusunda kulüplere tek tek yaptırımlar uygulamaya başlayacak. Kulüpler Yasası, bunun Türkiye ayağı, yerel kanun ayağıdır. Biz dayatmada bulunmak istemedik. Kulüpler çalışsın, gerekirse bazı noktalarda düzeltmeler yapsın ve bu kanunun çıkmasını kendileri sağlasın istedik. Bunu yapmadıkları takdirde, Türkiye eninde sonunda bu kanunu çıkaracak. Bugün Yıldırım Demirören ile Kulüpler Yasası'nı bir kere daha konuştuk. PTT 1. Lig kulüplerinin de beklemediğim ölçüde desteği var. Süper Lig kulüpleri de Kulüpler Birliği Vakfı Başkanı Sayın İlhan Cavcav riyasetinde bu konuyu çalışıyorlar. Kısa zaman içinde daha dar kapsamlı bir çalışma grubu oluşturacağız. TFF'yi muhattap alarak, bu kanunla ilgili kulüplerin de onayını almış son metnin bakanlığımıza ulaşmasını sağlayacağız. Bizde metin var ama herkes isteyerek bu kanuna taraf olsun istiyoruz" şeklinde cevapladı.